Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Ελεύθερο λογισμικό

[[Αρχείο:Free Software Foundation logo and wordmark.svg.png|300px|right]]
Το '''Ελεύθερο Λογισμικό''', όπως ορίζεται στον [[Ορισμός του Ελεύθερου Λογισμικού|Ορισμό του Ελεύθερου Λογισμικού]] από το [[Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού|Ίδρυμα Ελευθέρου Λογισμικού]] (Free Software Foundation), είναι [[λογισμικό]] που μπορεί να χρησιμοποιηθεί, αντιγραφεί, μελετηθεί, τροποποιηθεί και αναδιανεμηθεί χωρίς περιορισμό.

Η [[ελευθερία]] από τέτοιους περιορισμούς είναι βασικό στοιχείο στην ιδέα του ''Ελεύθερου Λογισμικού'', έτσι ώστε το αντίθετο του Ελεύθερου Λογισμικού είναι το λογισμικό το οποίο θέτει περιορισμούς στις παραπάνω ελευθερίες (π.χ. κρυφός [[πηγαίος κώδικας]], περιορισμένη λειτουργία, απαγόρευση κάποιας χρήσης του προγράμματος, π.χ. της επαγγελματικής, απαγόρευση μετάδοσης σε τρίτους, κτλ.), και όχι το εμπορικό λογισμικό το οποίο μπορεί να πωληθεί και να αναδιανεμηθεί με σκοπό το κέρδος. Επομένως ο όρος ''Ελεύθερο Λογισμικό'' δεν αναφέρεται στην τιμή της διανομής του λογισμικού, την οποία διανομή μάλιστα επιτρέπεται να χρεώνει ο κάθε διανομέας, εάν το επιθυμεί, αλλά στα δικαιώματα του χρήστη κατά την χρήση του λογισμικού μετά την απόκτηση του. Ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία των Ελεύθερων Λογισμικών διανέμεται δωρεάν.

Δημοφιλείς παραδείγματα για Ελεύθερα Λογισμικά είναι π.χ. ο [[φυλλομετρητής]] ''[[Mozilla Firefox]]'', το [[πακέτο εφαρμογών γραφείου]] ''[[LibreOffice]]'', ο [[εξυπηρετητής]] του [[παγκόσμιος ιστός|παγκόσμιου ιστού]] ''[[Apache HTTP εξυπηρετητής|Apache]]'' ή ο [[Πυρήνας (υπολογιστές)|πυρήνας λειτουργικού συστήματος]] ''[[Πυρήνας Linux|Linux]]''.

Το Ελεύθερο Λογισμικό ορισμένες φορές αναφέρεται και σαν [[Λογισμικό ανοικτού κώδικα|''ανοιχτό λογισμικό'' ή ''λογισμικό ανοιχτού κώδικα'']] αλλά οι δύο έννοιες δεν είναι ταυτόσημες. Σύμφωνα με τον [[Richard Stallman|Ρίτσαρντ Στάλλμαν]], ιδρυτή του Ιδρύματος Ελεύθερου Λογισμικού και συνολικά της έννοιας του ελεύθερου λογισμικού, δεν είναι κάθε λογισμικό ελεύθερο μόνο και μόνο επειδή είναι ανοιχτού κώδικα <ref>[http://www.fsf.org/licensing/essays/free-software-for-freedom.html Why "Free Software" is better than "Open Source"] του Richard Stallman {{en}}<br /> [http://www.gnu.org/philosophy/open-source-misses-the-point.el.html Γιατί ο Ανοιχτός Κώδικας χάνει το νόημα του Ελεύθερου Λογισμικού] του Richard Stallman {{el}}</ref>. Eπίσης, πολλές συζητήσεις έχουν γίνει σχετικά με τη δυναμική και τα ιδιαίτερα γνωρίσματα των μοντέλων παραγωγής του Eλεύθερου Λογισμικού ως πρότυπο μιας νέας μορφής κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής οργάνωσης. <ref name=autogenerated2>{{cite book|last=Kωστάκης|first=Bασίλης|title=Tο ομότιμο μανιφέστο|year=2012|publisher=Bορειοδυτικές εκδόσεις|location=Iωάννινα|url=http://issuu.com/voreiodytikes/docs/omotimomanifesto}}</ref> <ref name=autogenerated3>{{cite journal|last=Bauwens|first=Michel|title=The political economy of peer production|journal=Ctheory Journal|year=2005|url=http://www.ctheory.net/articles.aspx?id=499}}</ref><ref>{{cite web|last=Kωστάκης|first=Bασίλης|title=Γιατί το Κίνημα του Ελεύθερου Λογισμικού Αποτελεί μια Ιστορική Ευκαιρία;|url=http://p2pfoundation.net/%CE%93%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF_%CF%84%CE%BF_%CE%9A%CE%AF%CE%BD%CE%B7%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%95%CE%BB%CE%B5%CF%8D%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85_%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D_%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CE%AF_%CE%BC%CE%B9%CE%B1_%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%95%CF%85%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%AF%CE%B1%3B|work=P2P Foundation|accessdate=17 December 2012}}</ref><ref>{{cite book|last=Benkler|first=Yochai|title=The wealth of networks|year=2006|publisher=Yale University Press|location=New Haven/London}}</ref> 

== Ιστορία ==
{{Κύριο|Ιστορία του ελεύθερου λογισμικού}}
[[Αρχείο:Rms ifi large.jpg|thumb|Ο [[Ρίτσαρντ Στόλλμαν]], ιδρυτής του [[Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού|Ιδρύματος Ελεύθερου Λογισμικού]]]]
Στις δεκαετίες του 1950, του 1960, και του  1970, ήταν φυσιολογικό για τους χρήστες των υπολογιστών να έχουν τις  ''ελευθερίες του λογισμικού'' που συνδέονται με το ελεύθερο λογισμικό. Το  [[Λογισμικό]] μοιράζονταν ευρέως από τα άτομα που χρησιμοποιούσαν τους υπολογιστές και από τους κατασκευαστές του τεχνικού εξοπλισμού που καλωσόριζαν το γεγονός ότι οι άνθρωποι έγραφαν λογισμικό που έκανε τον εξοπλισμό τους χρήσιμο. Οργανώσεις από χρήστες και προμηθευτές, για παράδειγμα, η [[SHARE (computing)|SHARE]], σχηματίστηκαν για να διευκολύνουν την ανταλλαγή του λογισμικού.  Στα τέλη όμως της δεκαετίας του 1960, η εικόνα άλλαξε: τα κόστη του λογισμικού ανέβαινα δραματικά, και μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία λογισμικού ανταγωνίζονταν με τους κατασκευαστές του εξοπλισμού συσκευασμένα προϊόντα λογισμικού (δωρεάν από την άποψη ότι το κόστος περιλαμβάνονταν στο κόστος του εξοπλισμού), μισθωμένες μηχανές απαιτούσαν υποστήριξη λογισμικού ενώ δεν παρείχαν κανένα έσοδο για το λογισμικό, και μερικοί πελάτες που είχαν την δυνατότητα να ανταποκριθούν στις ιδιαίτερες ανάγκες τους δεν ήθελαν τα κόστη του ''ελεύθερου'' λογισμικού  να έρχονται ως ενιαία δέσμη με το κόστος των προϊόντων εξοπλισμού υπολογιστών. Στην απόφαση  ''Ηνωμένες Πολιτείες vs. [[IBM]]'', που αρχειοθετήθηκε στις 17 Ιανουαρίου, 1969, η κυβέρνηση κατηγόρησε την εταιρεία  ότι το "λογισμικό σε πακέτο" ήταν εναντίον του ανταγωνισμού.<ref>{{cite book | last = Fisher| first = Franklin M.| coauthors = McKie, James W.; Mancke, Richard B. | title =IBM and the U.S. Data Processing Industry: An Economic History | publisher = Praeger | year =1983 | isbn =0-03-063059-2 }}</ref> Κι ενώ κάποια λογισμικά θα  μπορούσαν πάντα να είναι ελεύθερα, παράλληλα δινόταν η δυνατότητα να παραχθεί ένα διαρκώς αυξανόμενο σε ποσότητα λογισμικό που ήταν μόνον προς πώληση. Στις δεκαετίας του 1970 και νωρίς του 1980, η  [[βιομηχανία λογισμικού]] άρχισε να χρησιμοποιεί τεχνικά μέτρα (τέτοια όπως την διανομή μόνον [[εκτελέσιμα αρχεία|δυαδικών αντιγράφων]] από τα  [[πρόγραμμα υπολογιστή|προγράμματα υπολογιστών]]) για να αποτρέψουν τους χρήστες από την μελέτη και τροποποίηση του λογισμικού. Το  1980 η νομοθεσία οριζόμενη ως [[πνευματική ιδιοκτησία]], επεκτάθηκε και στα προγράμματα υπολογιστών.

To 1983, [[Ρίτσαρντ Στόλλμαν|Ρίτσαρντ Στάλλμαν]], για πολλά χρόνια μέλος της κοινότητας των χάκερ στο [[Εργαστήριο Τεχνητής Νοημοσύνης του MIT]], ανακοίνωσε το [[GNU Project]], λέγοντας ότι είχε απογοητευθεί με τα αποτελέσματα στην αλλαγή της κουλτούρας της βιομηχανίας των υπολογιστών και των χρηστών της. Η ανάπτυξη του λογισμικού για το  [[GNU]] άρχισε τον Ιανουάριο του  1984, και το  [[Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού]] (FSF) ιδρύθηκε τον Οκτώβριο του 1985. Αυτός ανέπτυξε ένα ορισμό για το ελεύθερο λογισμικό και την έννοια του "[[copyleft]]", σχεδιασμένη ειδικά για να διασφαλίσει την ''ελευθερία του λογισμικού'' για όλους.

Η οικονομική βιωσιμότητα του ελεύθερου λογισμικού έχει αναγνωριστεί από μεγάλες εταιρείες  όπως η  [[IBM]], η [[Red Hat]], και η  [[Sun Microsystems]].<ref>{{cite web|url=http://www.ibm.com/news/1999/03/02.phtml |title=IBM launches biggest Linux lineup ever |date=1999-03-02 |publisher=IBM |archiveurl=http://web.archive.org/web/19991110114228/http://www.ibm.com/news/1999/03/02.phtml |archivedate=1999-11-10}}</ref><ref>{{cite web|title=IBM invests in Brazil Linux Tech Center|url=http://lwn.net/Articles/185602/|date=2006-05-24|publisher=[[LWN.net]]|author=Farrah Hamid}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.ibm.com/developerworks/linux/library/l-erick.html|title=Interview: The Eclipse code donation|date=2001-11-01|publisher=IBM}}</ref><ref>{{cite web
|url = http://www.fsf.org/news/fsf-welcomes-gpl-java.html
|title = Sun begins releasing Java under the GPL
|accessdate = 2007-09-23
|date = November 15, 2006
|publisher = [[Free Software Foundation]]
|quote = FSF president and founder Richard Stallman said, 'I think Sun has contributed more than any other company to the [[free software community]] in the form of software. It shows leadership. It's an example I hope others will follow.'
}}</ref><ref name="MERIT-floss">{{cite web | title = Study on the: Economic impact of open source software on innovation and the competitiveness of the Information and Communication Technologies (ICT) sector in the EU | url = http://ec.europa.eu/enterprise/sectors/ict/files/2006-11-20-flossimpact_en.pdf | accessdate = 2007-01-25 | author = Rishab Aiyer Ghosh | date = November 20, 2006 | format = PDF | publisher = [[Ευρωπαϊκή Ένωση]] | page = 51 }}</ref> Πολλές εταιρίες που η κύρια δραστηριότητά τους  δεν είναι στον τομέα IT επιλέγουν το ελεύθερο λογισμικό για την Διαδικτυακή τους πληροφορία και τις ιστοσελίδες των πωλήσεων, λόγω του χαμηλότερου αρχικού κεφαλαίου επένδυσης και την ικανότητα να προσαρμόζουν ελεύθερα τα πακέτα εφαρμογών του. Επίσης, μερικές βιομηχανίες (όχι λογισμικού) αρχίζουν να χρησιμοποιούν τεχνικές παρόμοιες με αυτές που χρησιμοποιήθηκαν στην ανάπτυξη του ελεύθερου λογισμικού για τις έρευνές τους και την αναπτυξιακή διαδικασία. Οι επιστήμονες, για παράδειγμα, αναζητούν ακόμα περισσότερο ανοιχτές διαδικασίες ανάπτυξης, και σε εξοπλισμό όπως τα μικροτσίπ αρχίζουν να αναπτύσσονται  με εξειδικεύσεις όρων που δημοσιεύονται κάτω από άδειες  [[copyleft]] (δείτε το εγχείρημα  [[OpenCores]], για παράδειγμα). Τα [[Creative Commons]] και το  [[free culture movement <!--ελεύθερο πολιτισμικό κίνημα;-->]] έχουν επίσης επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό από το κίνημα του ελεύθερου λογισμικού.

=== Ονομασία ===
Το  FSF συστήνει να χρησιμοποιείται ο όρος "ελεύθερο λογισμικό" παρά "[[λογισμικό ανοιχτού κώδικα]]" επειδή, αυτοί διακηρύσσουν σε ένα έγγραφο για την φιλοσοφία του Ελεύθερου Λογισμικού, ότι αυτός ο τελευταίος όρος και η σχετική καμπάνια προώθησης εστιάζει στα τεχνικά θέματα της ανάπτυξης του λογισμικού, αποφεύγοντας τα θέματα της ελευθερίας των χρηστών.<ref>{{cite web | url = http://www.gnu.org/philosophy/open-source-misses-the-point.html | title = Why "Open Source" misses the point of Free Software | quote = The philosophy of open source, with its purely practical values, impedes understanding of the deeper ideas of free software; it brings many people into our community, but does not teach them to defend it. }}</ref> "[[wikt:en:libre|Libre]]" χρησιμοποιείται  συχνά για να αποφεύγεται η αμφισημία της λέξης  "ελευθερία" στην [[Αγγλική γλώσσα]]. Δείτε το  [[Gratis versus libre|''Gratis'' versus ''libre'']]. <!-- someone should add a note here explaining how others disagree and that "open source" is better because that is what the licenses have in common. For example the GPL is often cited as free when only the FSF views as "free" not everyone. But everyone agrees that it is open source -->

== Άδειες ελεύθερου λογισμικού ==
[[Αρχείο:GPLv3 Logo.svg.png|μικρογραφία|Λογότυπος της 3. έκδοσης της Γενικής Άδειας Δημόσιας Χρήσης GNU, της λεγόμενης ''GPLv3'']]
Εν γένει, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία περί [[πνευματική ιδιοκτησία|πνευματικής ιδιοκτησίας]], η ελεύθερη αντιγραφή, διανομή και τροποποίηση του λογισμικού δεν επιτρέπεται. Για το λόγο αυτό, οι εκδόσεις Ελεύθερου Λογισμικού κάνουν χρήση ειδικής άδειας χρήσης Ελεύθερου Λογισμικού (''free software licence'') σύμφωνα με την οποία παραχωρείται το δικαίωμα αντιγραφής, τροποποίησης και αναδιανομής του λογισμικού, στους χρήστες και η οποία απαιτεί την δημοσιοποίηση του [[Πηγαίος κώδικας|πηγαίου κώδικα]]. Η κυριώτερη άδεια χρήσης Ελεύθερου Λογισμικού είναι η [[Γενική Άδεια Δημόσιας Χρήσης GNU]] (''GNU General Public License'', ή ''GNU GPL'' ή απλά ''GPL'').

Σύμφωνα με το Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού, οι άδειες χρήσης Ελεύθερου Λογισμικού πρέπει να περιλαμβάνουν τις εξής ελευθερίες <ref>[http://www.fsf.org/licensing/essays/free-sw.html The Free Software Definition], Free Software Foundation {{en}}<br />
[http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.el.html Ο Ορισμός του Ελεύθερου Λογισμικού] (μετάφραση)</ul></ref>:
* Ελευθερία 0: Ελευθερία χρήσης του προγράμματος για οποιονδήποτε σκοπό.
* Ελευθερία 1: Ελευθερία μελέτης και τροποποίησης του προγράμματος.
* Ελευθερία 2: Ελευθερία αντιγραφής του προγράμματος.
* Ελευθερία 3: Ελευθερία βελτίωσης του προγράμματος και επανέκδοσης του, προς το συμφέρον της κοινότητας των χρηστών.

Οι ελευθερίες 1 και 3 προϋποθέτουν την πρόσβαση των χρηστών στον [[πηγαίος κώδικας|πηγαίο κώδικα]] του λογισμικού.

== Δείτε επίσης ==
* [[Λογισμικό ανοικτού κώδικα]]
* [[Free Software Foundation]]
* [[Free Software Foundation Europe]] 'Ευρωπαϊκό Ίδρυμα Ελεύθερου Λογισμικού'
* [[GNU/Linux]] ([[GNU]] + [[Linux]])
* [[GPL]]
* [[ελεύθερο περιεχόμενο]]

== Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==

* [http://www.fsf.org/ Free Software Foundation]
* [http://freedomdefined.org/Definition/El Ορισμός Ελεύθερων Πολιτισμικών Έργων]
* [http://www.open-source.gr/ Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα open-source.gr]
* [http://www.ellak.gr/ Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα ellak.gr]
* [http://www.greeklug.gr/ GreekL.U.G / Ένωση Ελλήνων Χρηστών και Φίλων ΕΛ/ΛΑΚ / Μη Κυβερνητική Οργάνωση - Σύλλογος]
* [http://opensoft.sch.gr/ Δικτυακή πύλη για το εκπαιδευτικό λογισμικό ανοιχτού κώδικα]

== Παραπομπές ==
<references />

==Πηγή==
*[https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%B5%CF%8D%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BF_%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8C ελληνόφωνη βικιπαίδεια, ανάκτηση 29.6.2015]
{{ΕΛΛΑΚ}}

[[Κατηγορία:Ελεύθερο λογισμικό]]