Δήμοι της Ελλάδας

Οι Δήμοι στην Ελλάδα είναι μορφή διακυβέρνησης που έχει μεγάλη προϊστορία, καθώς υπήρχε ήδη από τα κλασικά χρόνια.

Μετά την απελευθέρωση του ελληνικού κράτους, το 1832, συγκροτήθηκαν δήμοι σε σημαντικά αστικά κέντρα, οι οποίοι τροποποιήθηκαν με σειρά διαταγμάτων των κυβερνήσεων Ελευθερίου Βενιζέλου. Τα όριά τους έμειναν σχεδόν στάσιμα έως το 1998 και την εφαρμογή του Ν. 2539/97 (Πρόγραμμα Καποδίστριας) που επέβαλε τη μαζική συνένωση πρωτοβάθμιων ΟΤΑ για τη δημιουργία νέων μεγαλύτερων δήμων, με λίγες εξαιρέσεις. Ένα νέο κύμα συνενώσεων έλαβε χώρα το 2011, όταν τέθηκαν σε ισχύ οι σχετικές διατάξεις του «Καλλικράτη».

Η λειτουργία των δήμων ρυθμίζεται από το Δημοτικό και Κοινοτικό Κώδικα.

Όργανα

Τα όργανα τα αρμόδια για να παίρνουν αποφάσεις για τις λειτουργίες του Δήμου και των υπηρεσιών του είναι:

• ο Δήμαρχος, σε συνεννόηση με το Δημοτικό Συμβούλιο, του οποίου τη γνωμοδότηση μπορεί ωστόσο να παρακάμψει.
• το Δημοτικό Συμβούλιο ως συλλογικό όργανο, που αποτελείται συνήθως από 15-51 έδρες (ανάλογα με τον πληθυσμό του Δήμου). Σε αυτό μετέχουν εκλεγμένοι Δημοτικοί Σύμβουλοι και Πάρεδροι. Η κατανομή των εδρών γίνεται ανάλογα με το ποσοστό που συγκεντρώνει κάθε παράταξη στις εκλογές. Για τις περισσότερες αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου απαιτείται απλή πλειοψηφία, εκτός από εκείνες που έχουν να κάνουν με σημαντικά θέματα, οικονομικής συνήθως φύσης.
• Η Δημαρχιακή Επιτροπή (που μετά το σχέδιο Καλλικράτης αντικαθίσταται από την Οικονομική Επιτροπή και την Επιτροπή Ποιότητας Ζωής), πενταμελές αποφασιστικό όργανο διοίκησης, στο οποίο μετέχουν και δημοτικοί σύμβουλοι της αντιπολίτευσης.
• Τα Διαμερισματικά Συμβούλια (Δημοτικές Κοινότητες με την νέα ορολογία του νόμου για τον Καλλικράτη), που έχουν θεσπιστεί σε δήμους με περισσότερους από εκατό χιλιάδες κατοίκους.
• Τα Τοπικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από λιγότερες έδρες (συνήθως 5-10) και έχει σαν χώρο ευθύνης του το Τοπικό Διαμέρισμα, πρώην Δημοτικό Διαμέρισμα (ένα ή δυο χωριά του Δήμου ή ένα συγκεκριμένο κομμάτι μιας πόλης). Ουσιαστικός ρόλος του είναι η επισήμανση των προβλημάτων του Διαμερίσματος στο Δημοτικό Συμβούλιο και η συμβουλευτική δράση για την επίλυσή τους.
• Η διαχείριση των Επιχειρήσεων του Δήμου γίνεται σε πρώτο επίπεδο από το Διευθυντή και το Διοικητικό Συμβούλιο, που διορίζονται από το Δημοτικό Συμβούλιο.
• Τέλος ρόλο στις αποφάσεις που θα πάρει ο Δήμος για κάποιο θέμα μπορούν να παίξουν και διάφορες επιτροπές κατοίκων, πολιτιστικοί σύλλογοι, τοπικές ομάδες πίεσης, ομάδες πολιτών κλπ.

Δημοτικές Επιχειρήσεις

Οι δήμοι έχουν την δυνατότητα να ιδρύουν Αμιγείς Δημοτικές Επιχειρήσεις από το 1984 , που είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου. Διευθύνονται από Πρόεδρο και Διοικητικό Συμβούλιο διορισμένους από το Δημοτικό Συμβούλιο, και λογοδοτούν για την οικονομική κατάσταση των επιχειρήσεων στον Δήμο, ενώ προβλέπεται να ελέγχονται και από το Σώμα Ορκωτών Λογιστών. Στο Διοικητικό Συμβούλιο μετέχουν κάποια μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου ενώ θέσεις μπορούν να καταλάβουν και υπάλληλοι του Δήμου καθώς και πρόσωπα της τοπικής κοινωνίας που έχουν σχέση με το αντικείμενο της Εταιρίας.

Μερικές από τις Δημοτικές Επιχειρήσεις που οι περισσότεροι Δήμοι διαθέτουν είναι:

• Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης-Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), που έχει την ευθύνη για τη λειτουργία και τη συντήρηση του δικτύου ύδρευσης και αποχέτευσης του Δήμου, για τα σχετικά έργα καθώς και την έκδοση και είσπραξη των λογαριασμών.
• Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης που σαν αντικείμενο έχει την πολιτιστική ανάπτυξη του Δήμου μέσω της διοργάνωσης διάφορων εκδηλώσεων (φεστιβάλ κλπ) και της αρωγής σε πολιτιστικές ομάδες που δρουν στο ΔήμοΠρότυπο:Πηγή.
• Αναπτυξιακή Δημοτική Επιχείρηση που σκοπεύει στο να παίρνει γενικές πρωτοβουλίες για την πολιτιστική και κοινωνική ανάπτυξη του Δήμου. Μερικές φορές περιλαμβάνει τις υπόλοιπες Δημοτικές ΕπιχειρήσειςΠρότυπο:Πηγή.
• Κατασκευαστική Δημοτική Επιχείρηση, που αναλαμβάνει τεχνικά έργα από το Δήμο.
• Τέλος μπορεί κάθε Δήμος να ιδρύσει και άλλες μορφές Δημοτικών Επιχειρήσεων που έχουν να κάνουν με κάποια ειδικότερη δράση (για παράδειγμα εκμετάλλευση ενός συγκεκριμένου σημείου τουριστικού ενδιαφέροντος κλπ)Πρότυπο:Πηγή.

Δείτε επίσης

Κατάλογος δήμων της Ελλάδας

Πηγή

• Ελληνόφωνη βικιπαίδεια