Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου Δικαίου
Από τις βασικότερες διακρίσεις των νομικών προσώπων είναι αυτή που θεμελιώνεται στο νομικό καθεστώς που διέπει τη σύσταση, την οργάνωση και τη λειτουργία τους, δηλαδή το είδος των κανόνων δικαίου που εφαρμόζεται σε σχέση με αυτά.
Τα νομικά πρόσωπα που διέπονται, ως προς τις διατυπώσεις σύστασης και λειτουργίας τους, από το δημόσιο δίκαιο ονομάζονται νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου (ΝΠΔΔ ή ν.π.δ.δ.) και έχουν κατά κανόνα ως αποστολή την άσκηση δημόσιας εξουσίας και την επιδίωξη κάποιου δημοσίου σκοπού. Η ευρύτητα της σκοπιμότητας δράσης των ν.π.δ.δ. απεικονίζεται και στην ποικιλία των μορφών με την οποίαν αυτά εμφανίζονται στην πράξη, καθώς στην κατηγορία αυτή ανήκουν το Κράτος, ως Ελληνικό Δημόσιο, οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η Εκκλησία της Ελλάδος, αλλά και, ενδεικτικά, τα Επιμελητήρια, τα Ασφαλιστικά Ταμεία, τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και οι οικείοι Επαγγελματικοί Σύλλογοι, που επιδιώκουν την επίτευξη ειδικότερων σκοπών δημοσίου χαρακτήρα. Αντίστοιχα, τα νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ ή ν.π.ι.δ.) ιδρύονται και δραστηριοποιούνται με άξονα την ιδιωτική πρωτοβουλία[1].
Σύμφωνα με το άρθρο 101 του Συντάγματος της Ελλάδος "η διοίκηση του Κράτους οργανώνεται κατά το αποκεντρωτικό σύστημα" κι επομένως η οργάνωση του Κράτους περιλαμβάνει τόσο κεντρικά όσο και αποκεντρωτικά όργανα. Ως κεντρικά όργανα μπορούμε να αναφέρουμε την Κυβέρνηση, τον Πρωθυπουργό ως μονομελές όργανο του Κράτους, τα Υπουργεία με τους υπουργούς τους και τέλος τα μεγάλα σώματα της Διοίκησης όπως το Συμβούλιο της Επικρατείας, οι Ανεξάρτητες Διοικητικές Αρχές και το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους[2]. Αντίστοιχα ως αποκεντρωτικά όργανα σήμερα μπορούμε να θεωρήσουμε τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, τις αιρετές Περιφέρειες και τους Δήμους, αναγνωρίζονται δε με διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση του Υπουργού Εσωτερικών Δημόσιας Διοίκησης και Αποκέντρωσης. Με την ευρεία έννοια οι οργανισμοί που έχουν εκλεγμένες διοικήσεις από τον λαό μπορούν να θεωρηθούν ΝΠΔΔ, καθώς αν κι αυτές είναι κατοχυρωμένες από το Σύνταγμα, δεν προβλέπεται η αυτονομία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, δηλαδή η νομοθετική εξουσία των οργάνων τους (να θεσπίζουν δηλαδή αυτοτελείς κανόνες δικαίου)[2]. Με την σειρά τους οι νέοι ΟΤΑ, σύμφωνα και με τις προβλέψεις την πρόσφατης διοικητικής μεταρρύθμισης του προγράμματος "Καλλικράτης", διατηρούν το δικαίωμα να έχουν δικά τους ΝΠΔΔ και Επιχειρήσεις (με αρκετούς όμως περιορισμούς σε σχέση με το παρελθόν, καθώς ένας από τους στόχους του προγράμματος "Καλλικράτης" ήταν η μείωσή τους από 6000 σε 2000 από τις αρχές του 2011).
Υπάρχουν επίσης, μια σειρά από νομικά πρόσωπα που ιδρύονται κατ'εφαρμογή της καθ'ύλην αυτοδιοίκησης και επιτελούν κάποιο συγκεκριμένο και εξειδικευμένο σκοπό. Μεταξύ αυτών μπορούμε να αναφέρουμε τα Νοσοκομεία, τις ανώτερες και ανώτατες σχολές που έχουν Δημόσιο χαρακτήρα, τις Δημόσιες Βιβλιοθήκες και μια σειρά από άλλα που υπάγονται σε όλο το εύρος της Δημόσιας Διοίκησης (π.χ. ΝΠΔΔ του Υπουργείου Γεωργίας και μια σειρά άλλων Υπουργείων).
Τα ΝΠΔΔ ιδρύονται και καταργούνται μόνον με πράξη του εξουσιοδοτημένου Νομοθετικού Οργάνου. Απολαμβάνουν διοικητική και ενίοτε οικονομική αυτοτέλεια και διοικούνται συνήθως από πολυμελή διοικητικά συμβούλια. Σε άλλες περιπτώσεις προβλέπεται να υπάρχει και ένα δεύτερο συλλογικό όργανο με εκτελεστικό χαρακτήρα (π.χ. εκτελεστική ή διοικούσα επιτροπή).
Παραπομπές
- ↑ Νομικά πρόσωπα δημοσίου και ιδιωτικού δικαίου
- ↑ 2,0 2,1 Επαμεινώνδας Σπηλιωτόπουλος (2001). Εγχειρίδιο Διοικητικού Δικαίου. Αθήνα - Κομοτηνή: Σάκκουλας. pp. 267–297. Σφάλμα παραπομπής: Invalid
<ref>tag; name ".CE.9F.CF.81.CE.B3.CE.AC.CE.BD.CF.89.CF.83.CE.B7_.CF.84.CE.BF.CF.85_.CE.9A.CF.81.CE.AC.CF.84.CE.BF.CF.85.CF.82" defined multiple times with different content
