Σύνταγμα της Ελλάδας

Το Σύνταγμα της Ελλάδας είναι ο θεμελιώδης νόμος επάνω στον οποίο βασίζεται η διαμόρφωση ολόκληρης της νομοθεσίας της Ελλάδας όσον αφορά τα δικαιώματα και υποχρεώσεις του πολίτη, την οργάνωση και βασικούς κανόνες λειτουργίας του ελληνικού κράτους και των θεσμών.

Ιστορικό

Μετά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 δημιουργήθηκαν διάφορα βραχύβια συντάγματα που δεν ευδοκίμησαν είτε λόγω των αδυναμιών τους είτε λόγω της εσωτερικής διαμάχης μεταξύ των πολιτικών.

Πρώτο σύνταγμα ήταν αυτό που ψηφίστηκε από την Α' Εθνοσυνέλευση στις 1 Ιανουαρίου 1822 στην Επίδαυρο με ονομασία «Προσωρινόν Πολίτευμα της Ελλάδος» και αναθεωρήθηκε το 1823 από την Β' Εθνοσυνέλευση στο Άστρος με τον «Νόμο της Επιδαύρου». Η Γ' Εθνοσυνέλευση της Τροιζήνας το 1827 ψήφισε το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος» το οποίο όμως αναστάλθηκε από την Δ' Εθνοσυνέλευση του Άργους μετά από πρόταση του Ιωάννη Καποδίστρια.

Το 1832 η Ε' Εθνοσυνέλευση Ναυπλίου στο Ναύπλιο ψήφισε το «Πολιτικόν Σύνταγμα της Ελλάδος του 1832» (που αναφέρθηκε και ως «Ηγεμονικόν Σύνταγμα» το οποίο όμως δεν εφαρμόστηκε και ο Όθων βασίλευσε χωρίς σύνταγμα μέχρι το Μάρτιο του 1844. Σύνταγμα παραχωρήθηκε μετά από την εξέγερση της Γ' Σεπτεμβρίου 1843. Αυτό το Σύνταγμα του 1844, εγκαθίδρυσε τη συνταγματική μοναρχία και βασίστηκε αρκετά στο γαλλικό σύνταγμα του 1830 και το βελγικό του 1831. Μετά την ανατροπή του Όθωνα ψηφίστηκε στην Αθήνα Σύνταγμα του 1864 το οποίο εισήγαγε τον θεσμό της βασιλευομένης δημοκρατίας. Το σύνταγμα του 1864 αναθεωρήθηκε με το Σύνταγμα του 1911 ενώ τα έτη 1920 και 1924 αποπειράθηκε να αναθεωρηθούν ξανά αλλά η διαδικασία διακόπηκε λόγω επαναστατικών πράξεων.

Το σύνταγμα αυτό ήταν ένα από τα πρώτα στον κόσμο που καθιέρωσε την καθολική ψηφοφορία (των ανδρών) ανεξαρτήτως οικονομικού εισοδήματος. Μόνον οι πλήρως οικονομικά εξαρτημένοι άνδρες (τσιράκια ή οικόσιτοι) δεν είχαν δικαίωμα ψήφου. Αυτό, σε αντιδιαστολή με τα άλλα δυτικά συντάγματα της εποχής όπου μόνον οι γαιοκτήμονες αστοί είχαν δικαίωμα ψήφου. Για να εκτιμήσουμε αυτή τη διαφορά αρκεί να πούμε ότι ενώ στην Γαλλία ή στην Αγγλία την εποχή εκείνη είχε δικαίωμα ψήφου το 10% των ενήλικων ανδρών περίπου, στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό ήταν περίπου 90%.

Το 1926 συντάχθηκε το «Σύνταγμα της τριακονταμελούς επιτροπής» το οποίο δεν ίσχυσε αφού συντάχθηκε νέο από αναθεωρητική βουλή που ψήφισε το «Σύνταγμα της Ελληνικής Δημοκρατίας» με το οποίο το πολίτευμα μετατρεπόταν σε αβασίλευτη κοινοβουλευτική δημοκρατία. Το 1935 επανήρθε η μοναρχία με το σύνταγμα του 1864/1911 αλλά μετά την δικτατορία της 4 Αυγούστου 1936 έπαυσαν να ισχύουν ουσιώδεις διατάξεις του. Μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο το σύνταγμα αναθεωρήθηκε το 1952.

Η δικτατορία της Χούντας των Συνταγματαρχών παρουσίασε νέο Σύνταγμα το 1968 το οποίο επικυρώθηκε στο δημοψήφισμα του ίδιου έτους και ένα νεώτερο το 1973 που επίσης επικυρώθηκε με δημοψήφισμα το 1973, το οποίο έπαυσε να έχει ισχύ με την πτώση της το 1974, οπότε μετά από το Δημοψήφισμα του 1974 που διεξάχθηκε τη 8η Δεκεμβρίου 1974, το πολίτευμα της Ελλάδας μετατράπηκε ξανά σε αβασίλευτη δημοκρατία και συντάχθηκε νέο σύνταγμα από την πέμπτη Αναθεωρητική Βουλή και τέθηκε σε ισχύ στις 11 Ιουνίου 1975, το οποίο ισχύει σήμερα όπως αναθεωρήθηκε το 1986, το 2001 και το 2008.

Βιβλιογραφία

• Δ.Κ. Γιαννακόπουλος, Η ανάπτυξη της έννοιας του συντάγματος στον πολιτικό λόγο των Ελλήνων, 1821-1844 , Κλειώ, τ/χ.4, (Δεκέμβριος 2007),σελ. 27-55
• Ζολώτα, Αναστασίου Π., Αντισυνταγματικαί διατάξεις του Συντάγματος, Θεσσαλονίκη, εκδ. Ερωδιός, 2006.

Πηγή

• ελληνόφωνη βικιπαίδεια

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

wiktionary|Σύνταγμα

• Σύνταγμα του 1844
• τομέας Συνταγματικού Δικαίου ΑΠΘ
• Συντάγματα και η αναθεώρησή τους, alfavita.gr
• Το Σύνταγμα 5.27. 2008, source: Hellenic Parliament.
• The official English language translation of the Greek Constitution as of May 27, 2008, source: Hellenic Parliament
• Το Σύνταγμα του 2008 (ένα αρχείο σε html5.id.toc.preview και εννοιακό-ευρετήριο)