Παροχή Νομικής Βοήθειας Σε Πολίτες Χαμηλού Εισοδήματος

Στις 4 Φεβρουαρίου 2004 η Βουλή ψήφισε τον νόμο 3226/2004 σχετικά με την Παροχή Νομικής Βοήθειας Σε Πολίτες Χαμηλού Εισοδήματος, ο οποίος αφορά τη χορήγηση δικηγόρου, δικαστικού επιμελητή ή συμβολαιογράφου, σε υποθέσεις ποινικού, αστικού και εμπορικού δικαίου κάθε βαθμού. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι διαφορές διαζυγίου, διατροφής, επιμέλειας κι επικοινωνίας, προσβολής, αναγνώρισης πατρότητας, οι αιτήσεις για ένταξη στο νόμο Κατσέλη κ.α. Δικαιούχοι νομικής βοήθειας είναι οι:

1. χαμηλού εισοδήματος πολίτες κράτους - μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ( Πολίτες δηλαδή των οποίων το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα δεν υπερβαίνει τα δύο τρίτα των κατώτατων ετήσιων ατομικών αποδοχών που προβλέπει η Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας.)
2. χαμηλού εισοδήματος πολίτες τρίτου κράτους και ανιθαγενείς, εφόσον έχουν, νομίμως, κατοικία ή συνήθη διαμονή στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
3. τα θύματα των εγκληματικών πράξεων που προβλέπονται στα άρθρα 323, 323Α, 323Β εδάφιο α', 324, 339, 342, 348Α, 351, 351Α του Ποινικού Κώδικα και στα άρθρα 87 παράγραφοι 5 και 6 και 88 του Ν. 3386/2005, καθώς και τα ανήλικα θύματα των πράξεων που προβλέπονται στα άρθρα 336, 338, 343, 345, 346, 347, 348, 348Β, 348Γ και 349 του Ποινικού Κώδικα (ως προς τις τυχόν ποινικές και πολιτικές του αξιώσεις).

• Ο διοριζόμενος δικηγόρος, συμβολαιογράφος ή δικαστικός επιμελητής έχει υποχρέωση να δεχθεί και εκτελέσει την εντολή δίχως αξίωση προκαταβολής αμοιβής ή δικαιωμάτων.
• Η απαλλαγή περιλαμβάνει ιδίως τα τέλη χαρτοσήμου, το τέλος δικαστικού ενσήμου, το τέλος απογράφου και τις προσαυξήσεις τους, τα δικαιώματα των μαρτύρων, των πραγματογνωμόνων, τα δικαιώματα ή την αμοιβή του διοριζόμενου δικηγόρου, συμβολαιογράφου και δικαστικού επιμελητή, καθώς και την υποχρέωση εγγυοδοσίας για τα έξοδα αυτά (άρθρο 9 ν.3226/2004).
• Η νομική βοήθεια παρέχεται χωριστά για κάθε δίκη, ισχύει για κάθε βαθμό δικαιοδοσίας για κάθε δικαστήριο και αφορά και την αναγκαστική εκτέλεση της απόφασης.

Περιγραφή Υπηρεσίας

Αρμόδια αρχή για την εξέταση της αίτησης παροχής νομικής βοήθειας σε υποθέσεις αστικού και εμπορικού χαρακτήρα είναι ο ειρηνοδίκης, ο δικαστής του Μονομελούς Πρωτοδικείου ή ο πρόεδρος του δικαστηρίου στο οποίο εκκρεμεί ή πρόκειται να εισαχθεί η δίκη και, εάν πρόκειται για πράξεις που είναι άσχετες με δίκη, ο ειρηνοδίκης της κατοικίας του αιτούντος. Στις πράξεις που είναι άσχετες με δίκη συμπεριλαμβάνονται οι πράξεις που συντάσσονται από συμβολαιογράφο σχετικά με υποθέσεις συναινετικού διαζυγίου.» (άρθρο 28 νόμου 4596/2019 – ΦΕΚ Τεύχος Α 32/26.02.2019).

Α΄ Μελέτη Περίπτωσης: Έστω ο Χ κάτοικος Θεσσαλονίκης επιθυμεί να υποβάλλει αίτηση υπαγωγής στο νόμο για τα Υπερχρεωμένα Νοικοκυριά αλλά δεν διαθέτει εισοδήματα για την καταβολή της απαιτούμενης δικηγορικής αμοιβής. Θα καταθέσει αίτηση ενώπιον του Ειρηνοδίκη Θεσσαλονίκης αιτούμενος το διορισμό δικηγόρου με την εντολή να τον εκπροσωπήσει στο δικαστήριο και να του δώσει τη βοήθεια που χρειάζεται για να γίνουν οι αναγκαίες εξωδικαστικές και δικαστικές πράξεις καθώς και τον διορισμό δικαστικού επιμελητή για τις αναγκαίες επιδόσεις.

Β΄ Μελέτη Περίπτωσης : Έστω οι Α και Ν, έγγαμοι, κάτοικοι Κομοτηνής, επιθυμούν να προχωρήσουν στην λύση του γάμου τους με έκδοση συναινετικού διαζυγίου αλλά δεν διαθέτουν αμφότεροι τα απαραίτητα εισοδήματα για την καταβολή της απαιτούμενης δικηγορικής αμοιβής. Θα καταθέσουν από κοινού αίτηση ενώπιον του Ειρηνοδίκη Κομοτηνής αιτούμενοι την απαλλαγή τους από την υποχρέωση μέρους ή του συνόλου των εξόδων της διαδικασίας ενώπιον συμβολαιογράφου, καθώς και της αμοιβής των δικηγόρων που θα τους εκπροσωπήσουν ενώπιον συμβολαιογράφου.

2. Κατά της απόφασης του ειρηνοδίκη, του δικαστή του Μονομελούς Πρωτοδικείου και του προέδρου του Πρωτοδικείου μπορεί να ασκηθεί προσφυγή από τον αιτούντα ενώπιον του Πολυμελούς Πρωτοδικείου μέσα σε πέντε (5) ημέρες από την έκδοσή της. Η προσφυγή εκδικάζεται κατά τη διαδικασία των ασφαλιστικών μέτρων.

Σχετική Νομοθεσία

ν.3226/2004

ν. 4274/2014

ν.4596/2019

Συμβουλευτική βοήθεια μπορεί να παρέχεται επί ποινικών υποθέσεων από τους εισαγγελείς υπηρεσίας και τους εισαγγελείς - επόπτες των καταστημάτων κράτησης, και επί πολιτικών υποθέσεων από τους προέδρους υπηρεσίας των κατά τόπους αρμόδιων Δικαστηρίων, από τους οποίους θα ενημερώνονται οι ενδιαφερόμενοι για τη δυνατότητα ένταξής τους στο σύστημα της νομικής βοήθειας για πολίτες χαμηλού εισοδήματος.

Τρόπος διεκπεραίωσης

Αυτοπρόσωπη εμφάνιση του αιτούντος στ

Δικαιολογητικά

Με την αίτηση, επισυνάπτονται τα αναγκαία δικαιολογητικά, αποδεικτικά της οικονομικής καταστάσεως (ιδίως αντίγραφο φορολογικής δήλωσης ή βεβαίωση του φόρου ότι δεν υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης, αντίγραφο δήλωσης περιουσιακής κατάστασης, εκκαθαριστικού σημειώματος, Α.Φ.Μ., βεβαιώσεις υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας, ένορκες βεβαιώσεις) και αποδεικτικά της κατοικίας ή διαμονής, εάν πρόκειται για πολίτη τρίτου κράτους.

Διαδικασία

Η νομική βοήθεια παρέχεται ύστερα από αίτηση του δικαιούχου. Η αίτηση αναφέρει συνοπτικά το αντικείμενο της δίκης ή της πράξης και τα στοιχεία που βεβαιώνουν τη συνδρομή των προϋποθέσεων για την παροχή της βοήθειας.

2. Στην αίτηση επισυνάπτονται τα αναγκαία δικαιολογητικά αποδεικτικά της οικονομικής καταστάσεως (ιδίως αντίγραφο φορολογικής δήλωσης ή βεβαίωση του εφόρου ότι δεν υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης, αντίγραφο δήλωσης περιουσιακής καταστάσεως, εκκαθαριστικού σημειώματος, Α.Φ.Μ., βεβαιώσεις υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας, ένορκες βεβαιώσεις) και αποδεικτικά της κατά την πρώτη παράγραφο του άρθρου 1 κατοικίας ή διαμονής, εάν πρόκειται για πολίτη τρίτου κράτους.

3. Η αίτηση και τα δικαιολογητικά υποβάλλονται δεκαπέντε τουλάχιστον ημέρες πριν από τη δίκη ή την πράξη για την οποία ζητείται η παροχή νομικής βοήθειας. Η προθεσμία μπορεί να συντμηθεί σε περίπτωση μεταγενέστερης κλήτευσης. Η διαδικασία διεξάγεται ατελώς και δεν είναι υποχρεωτική η παράσταση με δικηγόρο.

4. Για την παραδοχή της αίτησης αρκεί πιθανολόγηση. Ο αρμόδιος για την εξέτασή της δικαστής μπορεί να εξετάσει μάρτυρες, καθώς και τον αιτούντα, με όρκο ή χωρίς όρκο, να συγκεντρώσει κάθε αναγκαία πληροφορία και στοιχείο και να διατάξει την κλήτευση του αντιδίκου.

5. Η αποδοχή ή απόρριψη της αίτησης πρέπει να είναι αιτιολογημένη. Νέα αίτηση μπορεί να υποβληθεί σε περίπτωση μεταβολής των πραγματικών περιστατικών. Συμπληρωματική αίτηση επιτρέπεται σε κάθε περίπτωση.