Περιφέρεια Αττικής
Η Περιφέρεια Αττικής αποτελεί μία από τις 13 περιφέρειες της Ελλάδας με βάση το άρθρο 61 του Νόμου 1622/86, όπως αυτές καθορίστηκαν από το Προεδρικό Διάταγμα 51/1987, αποτελούμενη από το Νομό Αττικής με έδρα την Αθήνα.[1][2]
Στο παρελθόν, η περιφέρεια Αττικής διαιρούνταν σε τέσσερις νομαρχίες που περιλαμβάνονταν αυτόνομες στον αριθμό των λοιπών Νομών της Ελλάδας: τη Νομαρχία Αθηνών, τη Νομαρχία Πειραιώς, τη Νομαρχία Ανατολικής Αττικής και τη Νομαρχία Δυτικής Αττικής. Τα νομαρχιακά διαμερίσματα Αθηνών και Πειραιώς συγκροτούσαν τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αθηνών - Πειραιώς, η οποία ήταν γνωστή και ως Υπερνομαρχία Αθηνών - Πειραιώς.
Σύμφωνα με το πρόγραμμα Καλλικράτης το οποίο τέθηκε σε εφαρμογή από την 1η Ιανουαρίου 2011, η ισχύουσα διοικητική διαίρεση της Αττικής έπαψε να υφίσταται και οργανώθηκε σε νέες διοικητικές μονάδες.[3] Με βάση το νέο νόμο και τη νέα διοικητική διαίρεση που προκύπτει από αυτόν, καταργήθηκαν τα τέσσερα νομαρχιακά διαμερίσματα και η περιφέρεια διαιρείται σε οκτώ περιφερειακές ενότητες. Η Νομαρχία Αθηνών διασπάστηκε σε τέσσερις περιφερειακές ενότητες, Κεντρικού Τομέα Αθηνών, Βορείου Τομέα Αθηνών, Δυτικού Τομέα Αθηνών και Νοτίου Τομέα Αθηνών, η Νομαρχία Πειραιώς διασπάται στην περιφερειακή ενότητα Πειραιώς και στην περιφερειακή ενότητα Νήσων, ενώ οι Νομαρχίες Ανατολικής Αττικής και Δυτικής Αττικής μετατρέπονται στις αντίστοιχες περιφερειακές ενότητες. Επίσης, σύμφωνα με το νέο νόμο συνίσταται η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Αττικής, η οποία εκτείνεται στα όρια της περιφέρειας Αττικής με έδρα την Αθήνα.[4]
Περιεχόμενα
Γεωγραφικά στοιχεία
Βρισκόμενη στο ανατολικό άκρο της Στερεάς Ελλάδας, η Περιφέρεια Αττικής καλύπτει περίπου 3.808 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Εκτός από την Αθήνα, εντός της περιφέρειας υπάρχουν οι πόλεις του Πειραιά, της Ελευσίνας, του Μεγάρων, του Λαυρίου, και Μαραθώνα, καθώς και ένα μικρό μέρος της Πελοποννήσου και τα νησιά Σαλαμίνα, Αίγινα, Πόρο, Ύδρα, Σπέτσες, Κύθηρα και Αντικύθηρα. Περίπου 3.750.000 άνθρωποι ζουν στην περιοχή, εκ των οποίων περισσότερο από το 95% είναι κάτοικοι της μητροπολιτικής περιοχής της Αθήνας.
Αποτελεί την πρώτη σε πληθυσμό και πιο πυκνοκατοικημένη περιφέρεια της Ελλάδας, αφού σε αυτήν βρίσκεται το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, που αποτελεί την πρωτεύουσα της Ελλάδας, συγκεντρώνοντας το 1/3 του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή 3.761.810 κατοίκους σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Γεωγραφικά η Αττική χωρίζεται σε δύο μεγάλες υποενότητες, την περιοχή πρωτευούσης και το υπόλοιπο Αττικής. Η περιοχή πρωτευούσης περιλαμβάνει το πολεοδομικό συγκρότημα της Αθήνας, δηλαδή όλους τους δήμους Αθηνών-Πειραιώς που ανήκαν στην τέως διοίκηση πρωτευούσης, και οριοθετείται από τον Σαρωνικό κόλπο και τα βουνά της Πάρνηθας, του Υμηττού και της Πεντέλης που ορίζουν το λεκανοπέδιο Αττικής. Το υπόλοιπο Αττικής καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος της έκτασης της περιφέρειας και αποτελείται από το ανατολικό και δυτικό τμήμα, τα νησιά του Σαρωνικού και την επαρχία Τροιζηνίας που βρίσκεται στην Πελοπόννησο.
Οικονομικά στοιχεία
Η Περιφέρεια Αττικής, με έδρα την Αθήνα, παράγει 38% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της χώρας. Στην περιφέρεια παράγεται 3,2% του προϊόντος του αγροτικού τομέα της χώρας, 38% της μεταποίησης (ποσοστό αυξανόμενο τα τελευταία χρόνια) και 41% των υπηρεσιών, από τις οποίες προέρχονται τα 4/5 του προϊόντος της. Με κατά κεφαλή προϊόν 14,8 χιλ. ευρώ το 2003, κατατάσσεται 3η με βάση το κριτήριο αυτό, μετά τη Στερεά Ελλάδα και το Νότιο Αιγαίο, με 106% του μέσου όρου της Ελλάδας. Με το κατά κεφαλή προϊόν της Ελλάδας να αντιστοιχεί σε 80,9% του μέσου της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 25 το 2003 σύμφωνα με την Eurostat, της αναλογεί ΑΕΠ ανά κάτοικο ίσο με 86% του μέσου της ΕΕ-25, με αποτέλεσμα να κινδυνεύει να τεθεί εκτός του Στόχου 1 για μαζικές κοινοτικές χρηματοδοτήσεις σε έργα υποδομής (η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει προτείνει να λαμβάνουν μαζί με το Ν. Αιγαίο και τη Στερεά Ελλάδα μόνο το 2/3 των χρηματοδοτήσεων που θα ελάμβαναν αν ήταν επιλέξιμες για τον Στόχο 1). Με δηλωθέν εισόδημα 14,9 χιλ. ευρώ ανά φορολογούμενο το 2003 (άνοδος 5%, 119% του μέσου όρου της Ελλάδας), οι φορολογούμενοι του πλήρωσαν το 2003 κατά μέσο όρο για φόρο εισοδήματος 1.570 ευρώ, έναντι μέσου όρου χώρας 1.076.
Έχει το 5ο χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας στη χώρα, μετά την άνοδο κατά 0,6 μονάδες το 2004 στο 9,2% του εργατικού δυναμικού με μέσο χώρας 10,5%. Στην περιφέρεια αναλογεί 30% των συνολικών επενδύσεων στη χώρα το 2002 και 35% των επενδύσεων στη μεταποίηση. Την πενταετία 1997 - 2001 δόθηκαν 1.655 άδειες λειτουργίας μεταποιητικών επιχειρήσεων, 40% των συνολικών, με τον αριθμό τους να αυξάνεται σημαντικά το 2001 (4.094 σε ολόκληρη την Ελλάδα). Στις επιχειρήσεις της αναλογεί 38% των επενδύσεων των βιομηχανικών επιχειρήσεων της χώρας την περίοδο 2000-2001, σύμφωνα με την Ετήσια Βιομηχανική Έρευνα της ΕΣΥΕ, οι οποίες το 2001 αυξήθηκαν 9%.
Στην Αττική αναλογεί 40% των φορολογουμένων (+ 0,6% το 2002), 47,6% του δηλωθέντος εισοδήματος της χώρας (+6,9%) και 58,8% του φόρου εισοδήματος φυσικών προσώπων (+6,9%). Συγκεντρώνει τον κύριο όγκο των αποταμιευτικών καταθέσεων, 50% το 2003. Στις επιχειρήσεις που έχουν την έδρα τους στην περιοχή αναλογεί ποσοστό 69% του κύκλου εργασιών των μεταποιητικών μονάδων της χώρας, 71% των κατασκευαστικών και 58% των εμπορικών. Στα ξενοδοχεία της αναλογεί ποσοστό 9% (το 2002 με 9,8% το 2001) των διανυκτερεύσεων αλλοδαπών, η 4η μεγαλύτερη συμμετοχή μετά το Νότιο Αιγαίο, την Κρήτη και τα Νησιά του Ιονίου. Της αναλογεί 1,8% των καλλιεργούμενων εκτάσεων στη χώρα, 34% της παραγωγής αυγών (1η στη χώρα) και 5% της παραγωγής κρέατος το 2003. Οι πωλήσεις καινούριων επιβατικών αυτοκινήτων αυξήθηκαν 12% το 2004, στις 149 χιλ. ή 51% των συνολικών, με τον αριθμό αυτοκινήτων ανά 100 κατοίκους υψηλό (49 με μέσο χώρας 33). Στα πλαίσια του Γ΄ Κ.Π.Σ. (2000-2006), ο συνολικός προϋπολογισμός του Π.Ε.Π. Αττικής ανέρχεται στα 1.426 εκ. ευρώ. Η συνολική κοινοτική συμμετοχή ανέρχεται σε 1.120 εκατ. ευρώ, και από αυτά ως τις 31/12/2004 είχε απορροφηθεί το 37%.
Δημογραφικά χαρακτηριστικά
Η Περιφέρεια Αττικής συγκεντρώνει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας. Σύμφωνα με την επίσημη απογραφή του 2001 της Ελληνικής στατιστικής υπηρεσίας ο πληθυσμός της Περιφέρειας ανερχόταν σε 3.761.810 κατοίκους και κάλυπτε το το ένα τρίτο (36%) του συνολικού πληθυσμού της χώρας.
Από τις αρχές της δεκαετίας του 1980 ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού της Αττικής άρχισε να φθίνει σταδιακά. Κατά την δεκαετία του 90 όμως και κυρίως χάρη στην μετανάστευση ανακόπηκε η πτώση. Ο σημερινός πληθυσμός ετεροδημοτών στην περιφέρεια υπολογίστηκε στις 1.142.056 και ο αριθμός αλλοδαπών στις 376.732. Πιθανότατα ο πραγματικός αριθμός των αλλοδαπών είναι μεγαλύτερος όμως, καθώς υπάρχει σημαντικό ποσοστό παράνομων μεταναστών που ίσως ήθελαν να αποφύγουν την απογραφή τους.
Η Αττική είναι μία από τις τέσσερις περιφέρειες της χώρας στις οποίες σημειώνεται φυσική αύξηση του πληθυσμού, με αυξανόμενο μάλιστα ρυθμό από το 1999. Μεταξύ των απογραφών 1991 και 2001 ο πληθυσμός της αυξήθηκε 6,8%, αύξηση σχεδόν ίση με του συνόλου της χώρας (6,9%).
Στο πλαίσιο της πρωτοβάθμιας στατιστικής διάρθρωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τον γεωκώδικα NUTS, η περιφέρεια Αττικής αποτελεί τη μόνη περιφέρεια της Ελλάδας που λαμβάνεται στατιστικά υπόψη από τους φορείς της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και την αρμόδια στατιστική αρχή της, της Eurostat.
Τοπογραφική διαίρεση
Ζώνες
Η Αττική, για τις ανάγκες αναλυτικής ή συγκεντρωτικής μελέτης της χωρίζεται άτυπα σε επτά ζώνες, λαμβάνοντας υπόψη στοιχεία γεωγραφικής, κοινωνικοοικονομικής και ιστορικής φύσεως. Στη ζώνη Α' εντάσσεται η Πόλη των Αθηνών, στη Β' η Βορειοανατολική Αττική, στη ζώνη Γ' βρίσκουμε τη Νοτιοανατολική Αττική και στη ζώνη Δ' τη Δυτική Αττική. Στη ζώνη Ε' εντοπίζεται η Πόλη του Πειραιώς και στη ΣΤ' οι Νήσοι του Αργοσαρωνικού. Τέλος στη ζώνη Ζ' εντάσσονται τα Μεσόγεια με τη Λαυρεωτική.
- Αναλυτικά, η ζώνη Α εντοπίζεται στο κέντρο του άστεως των Αθηνών που επεκτείνεται προς πάσα κατεύθυνση στα δυτικά, τα βορειοανατολικά και τα νοτιοανατολικά, λαμβάνοντας υπόψη τους φυσικούς περιορισμούς των βουνών που το περιβάλλουν. Η καρδιά της πόλης εντοπίζεται στη ζώνη Α της Αθήνας όπου είναι εγκατεστημένος ο Δήμος Αθηναίων, τον οποίο περιβάλλουν τα βόρεια, τα νότια και τα δυτικά προάστια των Αθηνών, ήτοι δήμοι που εντάσσονταν διοικητικά στη Νομαρχία Αθηνών.
- Η ζώνη Β' καταλαμβάνει το βορειοανατολικό κομμάτι της Αττικής, από την Αθήνα μέχρι τον ευβοϊκό κόλπο. Η ζώνη αυτή ξεκινάει από τα βόρεια προάστια των Αθηνών στη βόρεια και τη βορειοανατολική διέξοδο από το λεκανοπέδιο, συνεχίζει στα περίχωρα και φτάνει έως τις παραθαλάσσιες κωμοπόλεις και χωριά της βορειοανατολικής Αττικής.
- Η ζώνη Γ καταλαμβάνει το νοτιοανατολικό κομμάτι της Αττικής που κοιτάζει στο Σαρωνικό κόλπο. Ξεκινάει από τα νότια προάστια του λεκανοπεδίου και εκτείνεται νοτιοανατολικά κατά μήκος της παραλιακής γραμμής του Σαρωνικού και περιμετρικά του Υμηττού, εναρμονιζόμενη με τη ζώνη της Λαυρεωτικής, στη νοτιοανατολική διέξοδο του λεκανοπεδίου.
- Η ζώνη Δ εσωκλείει περιφερειακούς δήμους των Αθηνών από τα Τουρκοβούνια έως τις παρυφές του Ποικίλου Όρους στη δυτική και στη βορειοδυτική διέξοδο από το λεκανοπέδιο, μέχρι και την Κινέτα στο δυτικό άκρο της Αττικής, κατά μήκος της παραλιακής γραμμής του Θριασίου Πεδίου και των κολπίσκων της Ελευσίνας.
- Στη ζώνη Ε εντοπίζεται το επίνειο των Αθηνών, ο Πειραιάς. Η πόλη του Πειραιά αποτελείται από το σύγχρονο Δήμο Πειραιώς και τους περιφερειακούς δήμους του.
- Η ζώνη ΣΤ' περιλαμβάνει τις νήσους του Αργοσαρωνικού, από τη Σαλαμίνα και το λιμένα της Τροιζήνας, έως τα Κύθηρα και τα Αντικύθηρα στο νοτιοανατολικό άκρο της Πελοποννήσου.
- Στη ζώνη Ζ εντοπίζεται τέλος η κοιλάδα των Μεσογείων που περιβάλλεται από τα όρη του Υμηττού, της Πεντέλης, το Πάνειο και το Αιγαίο. Πέρα από το Πάνειο όρος εντοπίζεται η Λαυρεωτική, στο νοτιοανατολικό άκρο της Αττικής που συναντά τη ζώνη Γ παραλιακά έως τον Υμηττό.
Διοικητική διαίρεση
Η διοικητική διαίρεση της περιφέρειας συνοπτικά είναι η παρακάτω:
Περιφερειακές εκλογές
Περιφερειακές Εκλογές 2014
Στην πρώτη Κυριακή των περιφερειακών εκλογών του 2014, που διεξήχθησαν στις 18 Μαΐου προηγήθηκε η υποψήφια με τον ΣΥΡΙΖΑ, Ρένα Δούρου με ποσοστό 23,8%. Δεύτερος βγήκε ο ανεξάρτητος υποψήφιος Γιάννης Σγουρός με ποσοστό 22,11%. Στις επαναληπτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 25 Μαΐου του 2014 περιφερειάρχης αναδείχθηκε η Ρένα Δούρου με ποσοστό 50,82% και με οριακή διαφορά από τον Γιάννη Σγουρό που έλαβε 49,18%. Η συμμετοχή στον πρώτο γύρο ήταν 61,12% και στον δεύτερο 62,35%
| Υποψήφιος - Συνδυασμός | Κόμμα | % 1ου γύρου |
Ψήφοι 1ου γύρου |
% 2ου γύρου |
Ψήφοι 2ου γύρου |
Σύνολο εδρών |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Ρένα Δούρου / ΔΥΝΑΜΗ ΖΩΗΣ | ΣΥΡΙΖΑ | 23,8 | 386.833 | 50,82 | 794.231 | 61 |
| Γιάννης Σγουρός / ΑΤΤΙΚΗ | Κοινωνία Αξιών | 22,11 | 359.302 | 49,18 | 768.609 | 12 |
| Γιώργος Κουμουτσάκος / 180° - Η ΑΤΤΙΚΗ ΑΛΛΑΖΕΙ ΠΡΟΣΩΠΟ | ΝΔ | 14,08 | 228.913 | 7 | ||
| Ηλίας Παναγιώταρος / ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΥΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ | Χρυσή Αυγή | 11,13 | 180.908 | 6 | ||
| Αθανάσιος Παφίλης / ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΑΤΤΙΚΗΣ | ΚΚΕ | 10,66 | 173.325 | 5 | ||
| Παύλος Χαϊκάλης / ΑΤΤΙΚΗ, ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΜΕ ΣΤΟ ΑΥΡΙΟ | Ανεξάρτητοι Έλληνες | 7,17 | 116.464 | 4 | ||
| Θάνος Τζήμερος / ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΥΜΕ ΜΑΖΙ | δημιουργία, ξανά! | 2,97 | 48.242 | 2 | ||
| Αντώνιος Γάκης / ΑΝΑΣΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ | Οικολόγοι Πράσινοι | 2,24 | 36.449 | 1 | ||
| Δέσποινα Κουτσούμπα / ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ - ΑΝΤΑΡΣΙΑ ΣΕ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΕΕ ΔΝΤ | ΑΝΤΑΡΣΥΑ | 2,09 | 33.895 | 1 | ||
| Πέτρος Μαντούβαλος / ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΣΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ | Νέα ΜΕΡΑ | 2,00 | 32.478 | 1 | ||
| Μαρία Γιαννακάκη / ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΤΤΙΚΗ – ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ | ΔΗΜΑΡ | 1,76 | 28.601 | 1 |
Περιφερειακές εκλογές 2010
Στις περιφερειακές εκλογές του 2010, που διεξήχθησαν στις 7 Νοεμβρίου, προηγήθηκε στον πρώτο γύρο ο υποψήφιος που στηριζόταν από το ΠΑΣΟΚ Γιάννης Σγουρός, με ποσοστό 24,06%, ακολουθούμενος από τον υποψήφιο που στηριζόταν από την Νέα Δημοκρατία Βασίλη Κικίλια, που συγκέντρωσε ποσοστό 20,43%. Στις επαναληπτικές εκλογές που διεξήχθησαν στις 14 Νοεμβρίου 2010, περιφερειάρχης Αττικής εξελέγη ο Γιάννης Σγουρός που συγκέντρωσε ποσοστό 52,87% έναντι 47,13% του αντιπάλου του Βασίλη Κικίλια. Η συμμετοχή των ψηφοφόρων στον πρώτο γύρο ήταν 56,40% ενώ στον δεύτερο 42,32%[5]
| Υποψήφιος - Συνδυασμός (κόμμα) | % 1ου γύρου |
Ψήφοι 1ου γύρου |
% 2ου γύρου |
Ψήφοι 2ου γύρου |
Σύνολο εδρών |
|---|---|---|---|---|---|
| Γιάννης Σγουρός / ΑΤΤΙΚΗ (ΠΑΣΟΚ) | 24,05 | 343.792 | 52,87 | 522.838 | 61 |
| Βασίλης Κικίλιας / ΑΤΤΙΚΗ ΝΕΑ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ (ΝΔ) | 20,45 | 292.391 | 47,13 | 466.134 | 12 |
| Γιάννης Δημαράς / ΑΡΜΑ ΠΟΛΙΤΩΝ (Πανελλήνιο Άρμα Πολιτών) | 15,96 | 228.115 | 8 | ||
| Αθανάσιος Παφίλης / ΛΑΪΚΗ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΗ ΑΤΤΙΚΗΣ (ΚΚΕ) | 14,44 | 206.473 | 8 | ||
| Άδωνις Γεωργιάδης / ΑΤΤΙΚΗ ΟΔΟΣ (ΛΑ.Ο.Σ.) | 6,57 | 93.397 | 3 | ||
| Αλέξης Μητρόπουλος / ΑΤΤΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, ΟΧΙ ΣΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ (τμήμα ΣΥΡΙΖΑ) | 6,23 | 89.036 | 3 | ||
| Κωνσταντίνος Διάκος / ΑΤΤΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ (Οικολόγοι Πράσινοι) | 4,04 | 57.750 | 2 | ||
| Γρηγόρης Ψαριανός / ΑΤΤΙΚΗ ΓΗ (ΔΗΜΑΡ) | 3,81 | 54.480 | 2 | ||
| Άγγελος Χάγιος / ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ (ΑΝΤΑΡΣΥΑ) | 2,29 | 32.678 | 1 | ||
| Αλέκος Αλαβάνος / ΜΕΤΩΠΟ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΠΗΣ (τμήμα ΣΥΡΙΖΑ) | 2,16 | 30.926 | 1 |
Παραπομπές
- ↑ Π.Δ. 51/1987 "Καθορισμός των περιφερειών της χώρας για το σχεδιασμό, προγραμματισμό και συντονισμό της περιφερειακής ανάπτυξης." (ΦΕΚ 26/06.03.1987)
- ↑ Ν. 1622/1986 "Τοπική αυτοδιοίκηση - περιφερειακή ανάπτυξη και δημοκρατικός προγραμματισμός." (ΦΕΚ 92/14.07.1986)
- ↑ Ν. 3852/2010 "Νέα Αρχιτεκτονική της Αυτοδιοίκησης και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης − Πρόγραμμα Καλλικράτης." (ΦΕΚ 87Α/07.06.2010)
- ↑ "Σύσταση Αποκεντρωμένης Διοίκησης". Υπουργείο Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Retrieved 31-08-2010. Check date values in:
|accessdate=(help) - ↑ Υπουργείο Εσωτερικών, εκλογικά αποτελέσματα
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Περιφέρεια Αττικής
- ypes.gr Διοικητική διάρθρωση
- Πρόγραμμα Καλλικράτης
| ||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
